Czy papież Jan Paweł I został zamordowany?

Papież miał zaledwie 65 lat i uważano, że cieszył się dobrym zdrowiem. Nieprawidłowości związane z traktowaniem jego ciała i niespójności w oficjalnej opowieści o jego śmierci wywołały teorie spiskowe, które trwają do dziś.

Czy więc papież Jan Paweł I został zamordowany?

Przyjrzyjmy się teoriom i stojącym za nimi dowodom.

Kto zabiłby papieża? I dlaczego?

Jest kilka postaci, które stały się podejrzane w związku z nagłą śmiercią Jana Pawła I – każda z innych powodów:

• Kardynał Sebastiano Baggio: Kardynał Baggio w latach 70. był szefem watykańskiego prefekta Kongregacji ds. Biskupów, co dawało mu znaczącą wagę w procesie wyboru nowych biskupów. Według księdza i autora ks. Charlesa Murra, Baggio był masonem, który przez lata pracował nad tym, by mianowano liberalnych biskupów. Jan Paweł I został ostrzeżony przed Baggio i usunął go ze zgromadzenia wkrótce po objęciu funkcji papieża, mówi ks. Murr, a Baggio był ostatnią osobą, która widziała papieża żywego.
• Urzędnicy kurii zamieszani w skandale finansowe: Istnieje kilka różnych wersji tej teorii, która zakłada, że kilku wysokich rangą urzędników kościelnych było zamieszanych w poważne oszustwa finansowe w związku z Bankiem Watykańskim. W tej wersji wydarzeń Jan Paweł I został zamordowany, ponieważ był o krok od zarządzenia śledztwa w sprawie Banku Watykańskiego, które mogłoby ujawnić związany z nim skandal finansowy, w który zamieszani byli masoni, mafia i pranie znacznych kwot pieniędzy.
• CIA: kilku autorów spekulowało, że rządowi USA zależało na papieżu, który byłby bardziej zgodny z interesami polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych i sugerowało, że CIA mogło być zaangażowane w zamordowanie Jana Pawła I.
• Przeciwnicy mszy trydenckiej: Niektóre grupy tradycjonalistów wysunęły teorię, że Jan Paweł I – pierwszy papież wybrany po zakończeniu Soboru Watykańskiego II – przygotowywał się do przywrócenia tradycyjnej mszy łacińskiej jako normy w Kościele Katolickim i został zamordowany, aby mu to uniemożliwić.

Jakie są dowody?

Teorie, że Jan Paweł I został zamordowany, zwykle obracają się wokół kilku kluczowych dowodów:

• Watykan powiedział, że Jan Paweł I zmarł na „zawał serca” – aka atak serca. Ale autopsja nigdy nie została przeprowadzona. Krytycy kwestionowali, jak urzędnicy mogli być pewni, że papież zmarł na atak serca, skoro nie przeprowadzono autopsji.
• Według relacji Watykanu, papież został znaleziony w łóżku w pozycji siedzącej, wciąż trzymając w ręku swoją lekturę i prezentując swój charakterystyczny ciepły uśmiech. Niektórzy zastanawiali się, czy ta spokojna i pogodna poza pasuje do opisu osoby, która właśnie doznała rozległego ataku serca.
• Ciało Jana Pawła I zostało zabalsamowane natychmiast po znalezieniu, co było odstępstwem od protokołu watykańskiego i prawa włoskiego. Wywołało to podejrzenia, że urzędnicy próbowali ukryć potencjalne dowody na zatrucie krwi.
• Watykan najpierw ogłosił, że ciało Jana Pawła I znalazł papieski sekretarz, a później przyznał, że w rzeczywistości była to zakonnica, która przyszła podać papieżowi poranną kawę. Pierwotna historia mogła zostać zmieniona, aby uniknąć potencjalnego skandalu związanego z przyznaniem się do obecności kobiety w sypialni papieża, ale niejednoznaczność wystarczyła, aby wywołać brwi wśród tych, którzy już wcześniej byli podejrzliwi wobec oficjalnej relacji wydarzeń.

Czy to prawda?

Oczywiście nie da się stwierdzić, co tak naprawdę wydarzyło się w pamiętną noc 28 września 1978 roku. Ale uczeni i naukowcy od czasu do czasu ważyli się, wydając swoje opinie na temat teorii, które pojawiły się na przestrzeni lat.

Watykańska dziennikarka Stefania Falasca twierdziła w książce z 2017 roku „Papa Luciani: Chronicle of a Death”, że dokumentacja medyczna Jana Pawła I odzwierciedla, że chociaż papież był ogólnie w dobrym stanie zdrowia, to kilka lat przed śmiercią miał problemy z sercem i w rezultacie przyjmował leki na serce. Książka wskazała również, że papież cierpiał na krótki, ale intensywny ból w klatce piersiowej wcześniej wieczorem w noc swojej śmierci, podtrzymując twierdzenie, że zmarł na atak serca. 

W 2007 roku w odcinku programu Discovery Channel „Conspiracies on Trial”, naukowcy sądowi zbadali twierdzenia dotyczące śmierci Jana Pawła I. Wśród ich ustaleń: Wbrew twierdzeniom Watykanu, nie było konieczne natychmiastowe balsamowanie ciała papieża, aby zapobiec jego rozkładowi w rzymskim upale, co niektórzy podejrzewali, że zrobiono to, aby zapobiec wykryciu trucizny.

Ale – kładąc kres teoriom spiskowym – naukowcy powiedzieli również, że wczesne balsamowanie prawdopodobnie nie byłoby wystarczające, aby zapobiec wykryciu trucizny we krwi.

Z drugiej strony, patolog sądowy w odcinku zasugerował, że jest mało prawdopodobne, aby osoba była uśmiechnięta i kontynuowała chwytanie materiałów do czytania po śmierci z powodu masywnego ataku serca.

Prawda jest na wyciągnięcie ręki

Być może nigdy nie poznamy prawdy o tym, co stało się z papieżem Janem Pawłem I. Jest możliwe – choć mało prawdopodobne – że urzędnicy mogą wezwać do przeprowadzenia autopsji, ponieważ sprawa byłego papieża jest przygotowywana do beatyfikacji.

Chociaż od jego śmierci minęło ponad 40 lat, szybkie zabalsamowanie ciała oznacza, że jego ciało powinno być stosunkowo dobrze zachowane, do tego stopnia, że naukowcy mogliby znaleźć odpowiedzi – lub przynajmniej wykluczyć możliwości – gdyby autopsja została przeprowadzona dzisiaj.

Generalnie jednak Watykan nie wszczyna rutynowo dochodzeń, aby zadowolić zwolenników teorii spiskowych. Najprawdopodobniej pytania dotyczące śmierci Jana Pawła I pozostaną bez odpowiedzi.