Założyciel Rolexa był domniemanym nazistowskim szpiegiem

Zdjęcie: Rolex.comTelegraph ujawnia podejrzenia MI5, że założyciel Rolexa pochodzenia niemieckiego
był nazistowskim szpiegiem.
Poprzednio ściśle tajne dokumenty w Archiwum Państwowym Wielkiej Brytanii
pokazują jak tajni agenci służby bezpieczeństwa obawiali się, że Hans Wilsdorf
powinien zostać umieszczony na czarnej liście z powodu jego „wielkiego” poparcia
wobec reżimu Adolfa Hitlera.
Dokumenty z drugiej wojny światowej datowane na rocznik między 1941 a 1943
podają, że Wilsdorf „budził najwięcej sprzeciwu” i był „oskarżony o szpiegostwo”.
Według danych biznesmen mógł zdecydować o podarowaniu brytyjskim jeńcom
wojennym darmowych zegarków marki Rolex pomimo tego, że jego prawdziwe
intencje nie były ani trochę patriotyczne.
Dokumenty, wiele z nich zapieczętowane przez „Box 500”, kolokwialne przezwisko
nadane MI5 przez służbę cywilną ze względu na jego adres w okresie wojennym,
ukazują narastające obawy, że Wilsdorf, znaturalizowany obywatel Brytanii, mógłby
stanowić niebezpieczeństwo dla aliantów.
Wilsdorf urodził się w roku 1881 w Bawarii i w 1903 przeprowadził się do Londynu,
gdzie produkował zegarki w Hatton Garden zanim zarejestrował markę Rolex i
poślubił rodowitą Brytyjkę Florence Crotty. W 1919 założył siedzibę przedsiębiorstwa
w Genewie, Szwajcarii.
Do końca 1941 władze brytyjskie obawiały się, że Wilsdorf popierał nazistów.
Według raportu wydanego przez brytyjskiego konsula w Genewie tamtego roku
Hans był „dobrze znany z swojego wielkiego poparcia wobec nazistów” przy tym
przytaczając fakt, że o jego bracie Karle „donoszono, że był czynnym członkiem
ministerium propagandy Josepha Goebellesa”.
Kartoteka donosi, że jego brat „wykorzystywał obecność Hansa Wilsdorfa w
Genewie, żeby rozprzestrzenić nazistowską propagandę na cały świat i słyszeliśmy,
że wobec tego Hans jest pod obserwacją szwajcarskiej policji federalnej”.
Raport z MI5 z 1943 roku podaje, że tajne służby były „zainteresowane sprawami”
Rolexa w jego brytyjskiej siedzibie w Bexleyheath oraz „przez pewien czas” jego
założycielem.
„Wilsdorf i jego żona są głównymi akcjonariuszami, a on jest podejrzewany o
szpiegostwo w służbie wroga”, dodaje raport.
Dokumenty wielokrotnie podawały, że Wilsdorf był „dobrze znany” jako „zagorzały
nazista”.
Tom Bolt, ekspert w chronometrii z serwisu internetowego Watchguru.com
posiadający zegarek marki Rolex, który został wysłany jeńcowi w Stalag Luft III

powiedział: „Zainteresowanie MI5 Rolexem i Wilsdorfem mogło wynikać z firmowej
dostawy zegarków do nurkowania dla frogmanów włoskiej marynarki wojennej.
Świeżo ujawnione dokumenty pokazują stopień obaw władz brytyjskich wobec
założyciela firmy. Jeśli Wilsdorf zostałby oznaczony na czarnej liście byłby to
poważny cios dla Rolexa.
Pewien list z 1941 roku sporządzony przez Sekcję do Spraw Czarnej Listy
Ministerstwa Wojny Ekonomicznej podał, że „wskazane” byłoby „zastanowienie się”
nad umieszczeniem Wilsdorfa na czarnej liście, przy tym jednak zaznaczając, że to
„obecnie może nie do końca leżeć w naszym interesie”, ponieważ jego
przedsiębiorstwo „musiałoby bez wątpienia podzielić jego losy, a wielka cześć
handlu pozamorskiego firmy wydaje się być powiązana z krajami imperialnymi”.
List podaje również, że wywiad „nie był w stanie wykryć jakiejkolwiek niepożądanej
działalności po stronie szwajcarskiej firmy”.
Nawet napisano, jak „zadłużenie Wilsdorfa wobec niemieckich bankierów mogłoby
skończyć się zainteresowaniem wroga zarówna szwajcarskimi jak i brytyjskimi
firmami Rolex”.
Wiadomość z roku 1943 pochodząca z MI5 zamknęła sprawę podając, że dodanie
Wilsdorfa do czarnej listy nie powinno się odbyć, mimo tego, że jest uważany za
osobę „budzącą najwięcej sprzeciwu”. Raport brytyjskiego konsula twierdzi, że „nie
było żadnej wątpliwości” co do „opinii politycznych” Wilsdorfa i podważało jego
motywy wysyłania zegarków, jak również „paczek z jedzeniem i tabako” brytyjskim
jeńców.
W roku 1940 kapral Clive Nutting, jeniec wojenny osadzony w okrytym złą sławą
obozie jenieckim Stalag Luft III położonym w Polsce, skontaktował się z Wilsdorfem
z prośbą o nowe zegarki po tym jak po schwytaniu niemieccy oficerowie
skonfiskowali wojskowym Rolexy.
Wilsdorf wysłał kapralowi Rolexy nalegając, aby „nawet nie pomyślał” o zapłaceniu
za nie dopóki wojna się nie skończy.
Jednak pomimo ruchu dowodzącego pogwałcenia stosunków między firmą a
klientami Rolexa raport konsula w dokumentach sceptycznie podchodził do jego
motywów.
„Warto zaznaczyć, że według listy od Pana Hansa Wilsdorfa on działał od wielu
miesięcy jako pośrednik między 25 brytyjskimi oficerami będącymi jeńcami
wojennymi w Niemczech, a ich przyjaciółmi w ojczyźnie. Oczywiście, te działania
mogły wynikać z szczodrego impulsu po stronie Pana Wilsdorfa, ale jeśli pozostałe
informacje na jego temat są prawdziwe, jest to bardzo mało prawdopodobne”.
Jose Pereztrokia, historyk do spraw chorologii, dowiedział się o istnieniu dokumentu
MI5 i skontaktował się z The Telegraph, który go odnalazł. Jose twierdził, że
dokumenty dołożyły się do gromadzących się dowodów na to, że Wilsdorf był
sympatykiem nazistów.
„Sam fakt, że Rolex oferował zegarki alianckim jeńcom wojennym w niemieckich
obozach wskazuje na to, że Wilsdorf był po odpowiedniej stronie historii”, dodał
Jose.

„Ale myślę, że był to wyczyn mający na celu uzyskanie przychylności od rządu
brytyjskiego. Należy brać pod uwagę to, że od roku 1941 do 1946 import
szwajcarskich zegarków do Wielkiej Brytanii był po prostu zabroniony, więc to
mógłby być przypadek przysłowiowego ubicia dwóch pieczeni na jednym ogniu, czyli
uzyskania przychylności brytyjczyków i przy tym sprzedaży kilku zegarków, mimo że
należało dokonać zapłaty po wojnie”.
Rzecznik Rolexa powiedział, że przedsiębiorstwo „dobrze zdawało sobie sprawę” z
kartoteki w Narodowych Archiwach.
„Ze względu na delikatny charakter tych oskarżeń zatrudniliśmy wiarogodny i
niezależny zespół historyków, którzy przeprowadzają poszukiwania badawcze
odnośnie faktycznej roli Hansa Wilsdorfa w tamtym okresie”, powiedziała.
„Badanie te zostało powierzone dr. Marcowi Perrenoud, szwajcarskiemu historykowi
znanemu ze swojej pracy na temat historii współczesnej, zwłaszcza tej dotyczącej
Szwajcarii w drugiej wojnie światowej. Do tego zadania dr. Perrenoud zebrał komitet
naukowy składający się z wybitnych historyków pochodzących z różnych krajów..
Przez wzgląd na przejrzystość opublikujemy odkrycia dr. Perrenouda dopiero wtedy,
kiedy zakończy swoją pracę”.