Co znajduje się wewnątrz piramidy w Chichén Itzá?

Zdjęcie: Adobe Stock

W rzeczywistości zachodzące słońce podczas równonocy wiosennej i jesiennej rzuca na północną balustradę El Castillo cień, który przypomina postać węża ślizgającego się po schodach, a efekt ten potęgują głowy rzeźbionych bestii u podstawy. Podczas gdy obserwatorzy obserwują to zjawisko z zewnątrz, archeolodzy badają wnętrze piramidy od prawie stu lat. Badania archeologiczne El Castillo ujawniły nie tylko gruz i ziemię, z której zbudowano wiele mezoamerykańskich piramid, ale także dwie wcześniejsze piramidy i prawdopodobnie wejście do piekła – inaczej, Xibalba.

Dzięki przyjemnej promienistej symetrii, schludnym schodkowym platformom i wieńczącej świątyni, El Castillo jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych piramid Mezoameryki. Prawdopodobnie została zbudowana przez Tolteków-Majów między 1050 a 1300 rokiem n.e., kiedy reszta populacji Majów malała. Jest znana nie tylko ze względu na zejście Kukulcána, ale także ze względu na swój związek z kalendarzem Majów. Każda z czterech stron piramidy ma schody składające się z 91 stopni. Łączna liczba stopni, w połączeniu ze świątynią na szczycie, równa się 365 – liczbie dni w roku słonecznym Majów. Świątynia na szczycie była używana wyłącznie przez kapłanów, którzy odprawiali święte rytuały na wysokości, która przybliżała ich do bogów na niebie.

Kapłani wchodzili po jednej z czterech klatek schodowych, aby dotrzeć do świątyni – piramida nigdy nie miała być przeznaczona do wejścia. Jednak w latach trzydziestych XX wieku grupa kopaczy rozpoczęła badania i odkryła, że w większej piramidzie znajdowała się kolejna piramida-świątynia. Dalsze wykopaliska ujawniły, że miała ona dziewięć platform, pojedyncze schody, świątynię zawierającą ludzkie szczątki, wysadzany jadeitami tron jaguara i tak zwany Chac Mool - rodzaj rzeźby Majów przedstawiającej abstrakcyjną męską postać leżącą i trzymającą miskę używaną jako pojemnik na ofiary. Naukowcy teoretyzują, że piramida ta została zbudowana między 800 a 1000 rokiem naszej ery. W poł/owie 2010 roku archeolodzy wykorzystujący nieinwazyjne techniki obrazowania odkryli kolejną piramidę zakopaną w dwóch innych. Teoretyzują, że została ona prawdopodobnie zbudowana między 550 a 800 rokiem n.e. i mogła mieć pojedyncze schody i ołtarz.

El Castillo nie jest niczym niezwykłym ze względu na posiadanie w sobie nie jednej, ale dwóch świątyń-piramid – archeolodzy znaleźli wcześniejsze struktury w kilku mezoamerykańskich piramidach. Na przykład wykopaliska Piramidy Słońca w Teotihuacán, która została zbudowana przez nienazwaną starożytną kulturę w pobliżu miasta Meksyk około 100 roku n.e., wykazały, że piramida została prawdopodobnie zbudowana na trzech wcześniejszych strukturach. Naukowcy spekulują, że władcy często budowali nad istniejącymi budynkami, aby prześcignąć swoich poprzedników. Co ciekawe, archeolodzy pracujący w latach siedemdziesiątych XX wieku odkryli również system jaskiń i tuneli pod Piramidą Słońca, które łączyły się z różnymi podziemnymi rzekami miasta. Odkrycie to sugerowało celową decyzję o budowie w tym właśnie miejscu.

Archeolodzy dokonali podobnego odkrycia w Chichén Itzá w 2010 roku. Ponownie wykorzystując nieinwazyjne techniki obrazowania, znaleźli coś, co ich zdaniem jest cenote, czyli dużym zapadliskiem, poniżej podstawy El Castillo. Zagłębienie jest podobne do Cenote Sagrado („Świętej Cenote”) w Chichén Itzá, znajdującej się na najbardziej wysuniętym na północ krańcu miasta. Związana z kultem bogów deszczu, zwanych Chacs, była miejscem regularnych ofiar, które obejmowały cenne przedmioty, takie jak jadeit, złoto i miedź, a także ludzi. Cenote łączy się z licznymi podziemnymi rzekami i jaskiniami pod wapiennym podłożem Chichén Itzá, formacją geologiczną zwaną krasem. Takie podziemne jaskinie były nie tylko źródłem świeżej wody dla Majów, ale także, zgodnie z ich wierzeniami, wejściami do Xibalba, czyli „miejsca strachu”.

W 2018 roku zespół archeologów rozpoczął badanie podziemnego systemu wodnego pod Chichén Itzá w celu znalezienia połączenia z domniemanym cenote pod El Castillo. Jeśli archeologom uda się udowodnić istnienie cenote, znaczyłoby to, że El Castillo służyło nie tylko jako schody, które przybliżały kapłanów do bogów niebios, ale także jako brama do demonów podziemnego świata. Zasadniczo byłoby to axis mundi, centrum świata, łączące ziemię z niebem i światem podziemnym. El Castillo mogło zatem odgrywać bardziej znaczącą rolę w religii Majów, niż wcześniej sądzili archeolodzy i turyści, ale takie wnioski wymagają dalszych badań.