Naukowcy badali, jak duże domy mieli ludzie na przestrzeni wieków

Zdjęcie: Linda Nicholas i Gary Feinman

Większe domy były także ładniejsze. Pokazały to wykopaliska w Meksyku.

Niektórzy są bogaci, niektórzy biedni. Niektórzy mają ogromne domy z dużą przestrzenią i osobnym pokojem dla każdego członka rodziny, podczas gdy inni muszą dzielić pokój.

W niektórych miejscach różnice są bardzo widoczne. W innych miejscach nie.

W najnowszym badaniu naukowcy zbadali wielkość domów w 1.000 różnych miejscach na świecie.

Niektóre z tych domów miały aż 10.000 lat.

Czy różnice się powiększają?

Naukowcy wykorzystali rozmiar domów jako wskaźnik różnic między ludźmi.

Chcieli się dowiedzieć: czy nierówności w tym zakresie rosły, czy malały przez ten długi okres?

Wielu ludzi uważa, że różnice będą znacznie większe, mówi badacz Gary Feinman.

– Różne rozmiary domów nie muszą tylko oznaczać, że niektórzy byli biedni, a inni bogaci. Niemniej jednak jest to wskaźnik, jak bardzo różnią się od siebie ludzie. – mówi Feinman w komunikacie prasowym na temat nowych badań.

Wyraźna różnica między biednymi a bogatymi

Nie badał on osobiście wszystkich 1.000 miejsc. On i jego koledzy korzystali również z prac innych naukowców.

Ale jedno z miejsc, które zbadał osobiście, to Dolina Oaxaca w Meksyku.

– Tam występowała analogia, im większy dom, tym ładniejszy. Miał więcej specjalnych rozwiązań i grubsze ściany – mówi

Ciekawe rozwiązania i grube ściany wymagają większych nakładów pieniężnych. A zatem było dość wyraźne, że duże domy były związane z bogactwem.

Więcej rolnictwa, większe różnice?

Wielu ludzi uważało, że ludzie stali się bardziej zróżnicowani, gdy przeszliśmy od polowań i zbieractwa do rolnictwa – mówi Feinman.

Rolnictwo zapewniło więcej pożywienia. Tym samym zwiększała się populacja.

Jednocześnie znacznie więcej osób musiało mieć własne miejsce do życia i własną ziemię do uprawy roślin. To oznaczało walkę o przestrzeń.

Łatwo się domyśleć, że niektórzy szczęśliwi ludzie dostawali dużo przestrzeni i wielkie bogactwo, a inni za to musieli zadowolić się skrawkami.m

Mimo tego podczas wykopalisk badacze odkryli, że nie zawsze była to reguła.

Archeolodzy badają starożytne domy w Meksyku.

Zdjęcie: Linda Nicholas i Gary Feinman

Rządy i współpraca mogły zmniejszać różnice

W niektórych miejscach różnice między ludźmi były mniejsze, niż można by się spodziewać.

Feinman i jego koledzy sądzą, że odpowiedź leży w polityce, która była zupełnie różna w różnych miejscach.

– Wybory ludzi, rządy i współpraca miały ogromne znaczenie w ograniczaniu nierówności w różnych miejscach i w różnych czasach – mówi.

Zatem nie wygląda na to, żeby zawsze istniała swoboda w zdobywaniu jak najwięcej, według Feinmana. W niektórych miejscach prawdopodobnie istniały mechanizmy rozdzielania dóbr.

Jednakże Feinman nie ukrywa, że w przeszłości często występowały duże różnice między grupami społecznymi. Rzecz w tym, że zależy to od lokalizacji.

Piękne domy z grubymi kolumnami i basenami; bogaci w Pompejach żyli wygodnie.

Zdjęcie: Pompeii Archeological Park /NTB

Pokoje dla niewolników i domy z basenami 

Jednym z miejsc, w którym archeolodzy prowadzą wykopaliska, są Pompeje. 

Starożytne rzymskie miasto leżało pogrzebane pod popiołami wulkanu przez niemal 2 tys lat.

Wykopaliska tutaj ukazują ogromne różnice między ludźmi.

W 2021 roku, portal forskning.no pisał o odkryciu starożytnej willi. W jednym z małych pokoi znajdowały się trzy łóżka. Archeolodzy przypuszczają, że mogli w nim mieszkać trzej niewolnicy. 

Prawdopodobnie pracowali dla bogatej szlachty, która mieszkała w tej willi.

Jednakże niektórzy musieli mieszkać w małych pomieszczeniach, podczas gdy inni mieli ogromne przestrzenie. 

W styczniu 2025 roku forskning.no pisało o domu, który miał kilka basenów. W nim zamożni ludzie i ich goście mogli rozkoszować się życiem.

Źródła:

• Badanie, o którym piszemy, zostało przeprowadzone przez badacza Gary'ego M. Feinmana i jego kolegów. Feinman pracuje w Field Museum of Natural History w Chicago.
• Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie naukowym "Proceedings of the National Academy of Sciences"