Dlaczego sygnet Papieża Franciszka zostanie zniszczony po jego śmierci

Pierścień Rybaka umieszczany na palcu Papieża Franciszka podczas inauguracyjnej Mszy w Watykanie 19 marca 2013 roku. Źródło zdjęcia: Stefano Rellandini/Reuters

CNN — Wraz z historią sięgającą przynajmniej XIII wieku, Pierścień Rybaka jest pośród najbardziej rozpoznawalnych papieskich insygniów. Nazwany po Św. Piotrze — który był rybakiem i zgodnie z tradycją katolicką, pierwszym papieżem — był noszony przez Papieża Franciszka na ceremonialnych wydarzeniach przez 12 lat jego pontyfikatu. Sygnet całowali niezliczeni oddani wierni. Wywołał on nawet kontrowersję związane z kwestiami higieny.

Teraz, jak nakazuje tradycja, ostatni sygnet pontyfika zostanie zniszczony — lub przynajmniej zniekształcony — wewnątrz murów Watykanu po Śmierci Franciszka, który dożył 88 lat i zmarł w Poniedziałek Wielkanocny.

Rytuał ten ma praktyczne korzenie. Pierścień Rybaka i wisiorek nazywany bullą papieską tradycyjne służyły jako oficjalna pieczęć do oficjalnych listów i dokumentacji, znanymi jako brewe. Każdemu nowemu papieżowi wydawano nowe materiały, a aby zapobiec pośmiertnemu fałszowaniu listów czy dekretów, obydwa z dokumentów były miażdżone przy użyciu młotka po śmierci papieża. Tak dokładnie się działo od 1521 roku do 2013 roku.

Pierścień Rybaka Papieża Franciszka został ukazany w watykańskim przewodniku z okazji inauguracyjnej Mszy Świętej w 2013 roku. Ostatni papież unikał tradycji, wybierając pokryty złotem srebrny pierścień zamiast tego pokrytego trwałym złotem. Źródło zdjęcia: Gabriel Bouys/AFP/Getty Images

„To odpowiednik zbierania szczegółów loginu z dala od kont mediów społecznościowych” — powiedział Christoper Lamb, watykański korespondent CNN. „O to w tym chodziło — powstrzymanie kandydatów używających fałszywych pieczęci w dokumentach”.

Za pośrednictwem kongresu, kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego wyznacza starszego kardynała do nadzorowania przemianą, zniszczenia pierścienia oraz bulli papieskiej w obecności Kolegium Kardynalskiego po ogłoszeniu śmierci papieża.

Praktyka ta utrzymywała się długo po tym, jak obiekty przestały być używane jako pieczęć (zostały one funkcjonalnie zamienione przez pieczęć w połowie XIX wieku). Gdy jednak poprzednik Franciszka — Papież Benedykt XVI — został po raz pierwszy od sześciu wieków papieżem, który zrezygnował ze stanowiska, ustanawiono nową tradycje: przy pomocy dłuta został wydrążony głęboki krzyż do zewnętrznej strony pierścienia.

Papież Benedykt XVI noszący Pierścień Rybaka podczas spotkania przywódców religijnych w Londynie w 2010 roku, mniej niż trzy lata przed tym jak został pierwszym papieżem, który zrezygnował ze stanowiska. Źródło zdjęcia: Toby Melville/POOL/AFP/Getty Images

„Myślę, że pojawiło się odczucie, iż było zbędne, aby zniszczyć pierścień” — powiedział Lamb, który zasugerował, że pogróżka papieskiego ucieleśnienia rosła coraz mniej i przez lata coraz mniej była prawdopodobna.

Oczekuje się, że obecny kamerling Kevin Joseph Farrell — irlandzki kardynał mianowany do tej roli przez Franciszka w 2023 roku — postąpi tak samo i zniekształci pierścień z wyprzedzeniem przed papieską konklawe — proces w którym zostanie wybrany nowy papież.

Pocałować czy też nie

Pomimo przyspieszenia obrzędu oraz symbolizmu autorytetu papieskiego, funkcja sygnetu znacznie się różniła od pontyfikatu do pontyfikatu.

Pod tym względem Franciszek odbiegł od niektórych niedawnych poprzedników. Niektórzy pontyfikowie, tacy jak Papież Benedykt XVI, zdecydowali się na codzienne noszenie sygnetu, podczas gdy Papież Jan Paweł II często nosił alternatywny pierścień (lub ukształcony w pierścień krucyfiks) jako faksymile lub coś w tej formie.

Franciszek wpasował się gdzieś pomiędzy: Nosił swój Pierścień Rybaka na oficjalnych ceremoniach, aczkolwiek w użytku codziennym zastępował go na prosty srebrny pierścień z czasów, kiedy był kardynałem.

Papież Franciszek uchwycony na Placu Św. Piotra w Watykanie, często decydował się na mniejszy, mniej ozdobny srebrny pierścień z czasów, gdy był kardynałem. Źródło zdjęcia: Andrew Medichini/AP

Pojawiło się także kilka spekulacji, że Franciszek czuł się niekomfortowo z aktem ucałowania pierścienia: we wczesnym 2019 roku został nagrany, jak wielokrotnie odsuwał swoją dłoń z dala, gdy wierni próbowali uczynić ten akt. Jednak Watykan powiedział później, że Franciszek miał w zamiarze zmniejszyć rozprzestrzenianie się drobnoustrojów.

Według Lamba Franciszek zawsze lubił spotykać się z ludźmi, tam gdzie oni byli — podając im rękę lub obejmując tych, którzy byli przygnębieni — i nie był kimś, kto oczekuję tego, że ludzie uklękną i będą całować jego pierścień kiedy go spotykają.

„Recyklingowany” pierścień

Pierścień Rybaka różnił się przez wieki. Choć większość z pierścieni przedstawiała wizerunek Świętego Piotra oraz klucze Stolicy Apostolskiej — przywołujący moment, w którym Św. Piotr został obdarowany kluczami do nieba — to niewiele z nich wpływało na konstrukcję. Pierścienie jako tako często odzwierciedlały styl epoki lub wspomniany etos danego papieża.

Złotnikowi Robertowi Franciemu zostało zlecone, wraz z jego bratem Claudio, stworzenie Pierścienia Rybaka noszonego przez Papieża Benedykta XVI po jego wyborze w 2005 roku. Źródło zdjęcia: Filippo Monteforte/AFP/Getty Images

Według Lamba są one zazwyczaj wykonywane ręcznie dla nowego papieża przez złotnika, choć Papież Franciszek sprzeciwił się dominującym trendom za pomocą „recyklingowego” pierścienia. Zgodnie z ostatnim papieżem o skromnym podejściu, Franciszek podjął decyzję, aby nie zlecać utworzenia nowego sygnetu, lecz zamiast tego „użyć pierścienia od sekretarza Pawła VI” — Powiedział Lamb.

„Będący w posiadaniu pierścień” faktycznie jest skierowany do Watykanu, należał wcześniej do sekretarza Pawła VI, Arcybiskupa Pasquale Macchi, który zmarł w 2006 roku. Wykonano go z pozłacanego srebra, a nie z czystego złota.

Los pierścienia po konklawe — podobnie jak wiele pytań otaczających sekretny proces selekcyjny — zachowa się od widoku.