Fontanny z winem w starożytnej rzymskiej willi

Fot. Stefano Castellani

Grupa archeologów odkryła unikalną, starożytną, rzymską winiarnię w luksusowej Willi Kwintyliuszów (Villa dei Quintili). Jej pozostałości znajdują się na południe od Rzymu we Włoszech. Odkrycie zostało opublikowane 17 kwietnia w czasopiśmie „Antiquity”. Publikacja ta szczegółowo opisuje winiarnię w budynku z połowy III wieku, który znajduje się przy starożytnej Drogi Appijskiej (Via Appia) – krytycznej linii zaopatrzenia dla rzymskiego wojska.

Właścicielami tej ogromnej willi byli bogaci bracia Kwintyliusze, którzy pełnili funkcję konsulów (jedno z najbardziej wpływowych stanowisk w Republice Rzymskiej w 151 r. n.e.). Około 182 lub 183 roku cesarz rzymski Kommodus rozkazał ich zabić, po czym przejął ich własności, w tym tę konkretną willę.

Archeolodzy już wcześniej udokumentowali luksusy znajdujące się w willi, takie jak kompleks łaźni, rzeźby czy kolorowe, marmurowe płytki. Jedną z mniej znanych części tego budynku był okrągły plac przeznaczony do wyścigów rydwanów, który został dodany pod rządami Kommodusa. Podczas ekspedycji w latach 2017-2018, kiedy próbowano odnaleźć bramę startową placu, odkryto pierwsze fragmenty ukrytej winiarni.

Według badań, imię Gordiana wyryte jest na jednej kadzi do zbierania wina. Oznacza to, że cesarz Gordian III mógł nakazać wybudować lub odnowić winiarnię w latach 238-244. Winiarnia znajduje się tuż za starożytnymi granicami Rzymu, pośród sadów, farm, ogromnych grobowców oraz willi bogaczy takich jak bracia Kwintyliusze. Posiada ona standardowe dla tego okresu cechy winiarni, w tym dwie prasy do wina, obszary do zgniatania winogron oraz podziemną piwnicę, w której przechowywano oraz fermentowano wino w dużych, glinianych dzbanach. 

Współautor badania, archeolog oraz zastępca dyrektora w British School at Rome Emlyn Dodd napisał dla portalu The Conversation: „Niemniej jednak, dekoracje oraz układ funkcji są niemalże niespotykane w starożytnym świecie. Prawie wszystkie obszary produkcyjne są obłożone płytkami z marmurowego forniru. Nawet obszar do zgniatania, który zwykle pokrywało się wodoodpornym materiałem budowlanym cocciopesto, pokryty został czerwonym marmurem z brekcji. Ten luksusowy materiał, w połączeniu z jego niepraktycznością (jest bardzo śliski, gdy jest mokry, w przeciwieństwie do tynku), daje ekstremalne poczucie przepychu.”

Budynek zawierał również wiele luksusowych jadalni z widokiem na fontanny wypełnione winem. W wyłożonych marmurem pomieszczeniach, niewolnicy ugniatali zebrane winogrona. Zgniecione winogrona trafiały do dwóch mechanicznych pras, a uzyskany w ten sposób moszcz winny wlewało się do trzech fontann. Wino tryskało z półokrągłych wnęk wbudowanych w mur dziedzińca.

Prawdopodobnie ta, oraz inne wille, były budowane z myślą zarówno o produkcji wina, jak i o widowisku. Listy poprzedniego cesarza Marka Aureliusza opisują jak spożywał on obfite posiłki, obserwując produkcję wina, najpewniej w luksusowej winiarni w Villa Magna. Willa ta znajduje się ok. 50 km od Willi Kwintyliuszów i jest obecnie jedynym znanym, podobnym do niej miejscem.

Na ten moment, wykopaliska prowadzone są tylko na terenie jednej jadalni. Dodd i reszta zespołu szukają funduszy, aby odkryć wszystkie wystawne pomieszczenia willi.