Historia Kaliguli

Wczesne lata życia Kaliguli

Gajusz Juliusz Cezar Germanicus urodził się w roku 12 n.e. jako trzeci syn renomowanego rzymskiego generała Germaniusa i jego żony, Agrypiny Starszej. Kiedy był dzieckiem, jego rodzina żyła w przydzielonej ojcu siedzibie nad Renem. Tam, wojska generała nadały przyszłemu cesarzowi przydomek „Caligula”, oznaczający „mały but”, nawiązujący do miniaturowego munduru, w który ubierali synka rodzice.

Czy wiesz, że...? Mimo iż znany był z surowego traktowania innych, niechlubny rzymski cesarz Kaligula okazywał niezwykłą uwagę swemu koniowi Incitatusowi, dając zwierzęciu osobisty dom z marmurową przegrodą w stajni i żłobem z kości słoniowej. Wyrazem władzy absolutnej Kaliguli miał być plan nominowania konia wysokiej rangi konsulem, ale cesarz został zamordowany, nim zdołał tego dokonać.

Po śmierci Germanicusa w roku 17, rodzina Kaliguli wypadła z łask cesarza Tyberiusza oraz potężnego pretoriańskiego strażnika Sejana, którzy w starszych synach popularnego generała widzieli politycznych rywali. Matkę i braci Kaliguli oskarżono o zdradę. Wszyscy zmarli w więzieniu lub na wygnaniu. Babce Kaliguli, Antonii, udało się ochronić go przed tego typu intrygami aż do śmierci Sejana w roku 31. Rok później, Kaligula zamieszkał ze starzejącym się Tyberiuszem, który radośnie przyzwalał na najgorsze z nawyków siostrzeńca, komentując [tylko], iż „pielęgnuje żmiję na piersi Rzymu”.

Tyberiusz adoptował Kaligulę i ustalił, że siostrzeniec wraz z kuzynem Klaudiuszem Gemellusem będą równoprawnymi dziedzicami cesarstwa. Gdy cesarz zmarł w roku 37, pretoriański wspólnik Kaliguli, Marco, zorganizował, iż Kaligula zostanie obwołany jedynym władcą. Rok później Kaligula wydał rozkaz uśmiercenia zarówno Marco, jak i Klaudiusza Gemellusa.

Cesarz Kaligula

Kaligula miał niecałe 25 lat, gdy przejął tron w roku 37. Z początku, objęcie przez niego władzy było w Rzymie przyjęte pozytywnie: przeprowadzał reformy polityczne i nakazał sprowadzenie do Rzymu wygnanych osób. Jednak w październiku 37 roku nowej ery poważna choroba niezwykle mocno odbiła się na zdrowiu psychicznym Kaliguli, doprowadziwszy do tego, że spędził on resztę okresu panowania na eksplorowaniu najgorszych aspektów swej natury.

Kaligula wydawał ogrom pieniędzy, inwestując w nowe budowle, poczynając od tych praktycznych (akwedukty i porty), poprzez te o znaczeniu kulturalnym (teatry i świątynie), skończywszy na tych wprost osobliwych (zażądał setek kupieckich statków rzymskich, by zbudowany został dwumilowy most pontonowy nad zatoką Bauli, co skończyło się tym, że cesarz spędził dwa dni galopując konno w tę i we w tę wzdłuż niego). W latach 39 i 40, prowadził kampanie militarne nad Ren i Kanał La Manche, podczas których uchylał się od bitew, prowokował natomiast przedstawienia rodem z komedii, rozkazując wojskom „plądrowanie morza”, czyli zbieranie muszelek do hełmów.

Jego relacje z innymi osobami również były burzliwe. Biograf Swetoniusz cytuje często padające z ust cesarza zdanie: „pamiętajcie, że mam prawo zrobić cokolwiek komukolwiek”. Tak właśnie zamęczał wysokich rangą senatorów, każąc im biegać kolejne kilometry przed swoim rydwanem. Miewał zuchwałe romanse z żonami sojuszników, a według plotek pozostawał w kazirodczych relacjach z siostrami.

Kaligula był wysoki, blady i tak owłosiony, że ogłosił przestępstwem najwyższego kalibru rozmawianie o kozach w jego obecności. Pracował nad uwydatnieniem swej naturalnej brzydoty, ćwicząc strojenie przerażających min w lustrze. Jednak dosłownie pławił się w luksusach; mówiono, iż tarzał się w stertach pieniędzy i pijał cenne perły rozpuszczone w occie. Nadal bawił się w dziecięce przebieranki, przywdziewając dziwne ubrania, kobiece buty i rozpustne akcesoria oraz peruki, skłonny, według jego biografa Cassiusa Dio, „wydawać się wszystkim innym, tylko nie człowiekiem i cesarzem”.

Upadek Kaliguli

Rozrzutność Kaliguli drenowała rzymski skarbiec szybciej niż był on w stanie napełniać go pieniędzmi z podatków i szantaży. Między pretoriańską strażą, Senatem i ekwitami zawiązał się spisek i pod koniec stycznia 41 roku Kaligula został zadźgany na śmierć – razem z żoną i córką – przez oficerów gwardii pretoriańskiej dowodzonej przez Cassiusa Chaereę. W ten sposób, pisze Cassius Dio, Kaligula „przekonał się na własnej skórze, że nie był bogiem”.

Senat usiłował wykorzystać fatalny koniec panowania Kaliguli jako pretekst ku ponownemu ustanowieniu Republiki Rzymskiej, lecz Klaudiusz, prawowity dziedzic, przejął tron, uzyskawszy poparcie straży pretoriańskiej. Dynastia julijsko-klaudyjska miała pozostać niezagrożona przez kolejne 17 lat, aż do samobójczej śmierci Nerona w roku 68.