Naukowcy spekuluję że Rosja może podjąć próbę przetestowania NATO na Svalbardzie

Minister obrony Tore Sandvik powiedział, że jeśli Putin zdobędzie Svalbard, będzie to równoznaczne z łamaniem artykułu 5 NATO. (Zdjęcie: Ole Berg-Rusten/NTB)

Profesor i ekspert NATO Paal Hilde z Instytutu Studiów Obronnych ostrzega, że Rosja może zakwestionować norweską suwerenność nad Svalbardem. Jego koleżanka, badaczka Karen-Anna Eggen, uważa, że Rosja może wykorzystać ten archipelag jako poligon do sprawdzenia, czy mechanizm wzajemnej obrony w ramach NATO rzeczywiście zadziała.
Eggen nie wyklucza, że Rosja zdecyduje się użyć Svalbardu do przetestowania artykułu 5, który stanowi fundament Traktatu Północnoatlantyckiego.
Artykuł 5 mówi, że atak na jedno lub więcej państw członkowskich NATO traktowany jest jako atak na wszystkich członków sojuszu.

Svalbard jest praktycznie bezbronny
„Nie sądzę, by rosyjska inwazja lądowa na północ Norwegii była dziś priorytetem, biorąc pod uwagę, że Rosja niemal całkowicie wyczerpała swoje siły lądowe w tym regionie. Natomiast nie można wykluczyć scenariusza, w którym Svalbard znalazłby się na liście możliwych celów” — mówi Karen-Anna Eggen w rozmowie z NTB (Norweską Agencją Prasową).
Jej zdaniem rosyjska inwazja na kontynentalne terytorium Norwegii jest obecnie mało prawdopodobna ze względu na znaczne osłabienie rosyjskich zasobów wojskowych w wyniku wojny w Ukrainie.
„Flota Północna pozostała niemal nietknięta, a Rosja nadal ma znaczne możliwości prowadzenia operacji morskich — podczas gdy Svalbard jest praktycznie pozbawiony ochrony” — dodaje Eggen.

Problem dla NATO
W piątkowym wydaniu dziennika VG profesor Paal Hilde przedstawił hipotetyczny scenariusz, w którym rosyjskie media zarzucają norweskiemu gubernatorowi na Svalbardzie (sysselmesterowi) złe traktowanie rosyjskich obywateli mieszkających w Barentsburgu. W odpowiedzi Rosja mogłaby wysłać własne siły policyjne pod pretekstem ochrony swoich obywateli.
„Co wtedy zrobi Norwegia? To nie jest prosta sprawa. W takim przypadku zarówno Norwegia, jak i NATO stanęłyby przed poważnym problemem” — mówi Hilde na łamach VG.
„Ale najbardziej niebezpieczny dla Norwegii byłby scenariusz, w którym Stany Zjednoczone oświadczyłyby, że nie zamierzają dłużej przestrzegać zobowiązań wynikających z artykułu 5, czyli udzielenia militarnego wsparcia w przypadku ataku na jedno z państw członkowskich” — dodaje profesor.

Próba podważenia artykułu 5
Zdaniem Hildego taki rozwój wydarzeń mógłby ośmielić Rosję do wywierania presji na Europę za pomocą tzw. środków hybrydowych, nawet jeśli nie dojdzie do bezpośredniej inwazji.
Minister obrony Norwegii, Tore O. Sandvik (z Partii Pracy), podkreśla, że Svalbard jest terytorium należącym do Norwegii i ma również strategiczne znaczenie dla USA, Wielkiej Brytanii oraz NATO jako całości.
„Jeśli Putin zdecyduje się na działania na Svalbardzie, będzie to bezpośrednie wyzwanie dla artykułu 5 NATO” — mówi Sandvik.