Poznaj wynalazcę Bloodmobile'a

Przed kościołem w High Springs na Florydzie stoi nowoczesny pojazd krwionośny. Zdjęcie: Pat Canova/ Alamy

Pod koniec lat trzydziestych XX wieku ludzie mogli oddawać krew, ale bardzo niewiele szpitali mogło ją przechowywać do późniejszego wykorzystania. Krew szybko się rozkłada i nie było wówczas żadnych protokołów jej bezpiecznego przechowywania. W rezultacie szpitale często nie dysponowały odpowiednią grupą krwi, gdy jej potrzebowali pacjenci. Charles Drew, chirurg i badacz, pomógł rozwiązać ten monumentalny problem medycyny, dzięki czemu zyskał on miano „Ojca Banku Krwi”. W 1938 roku, podczas uzyskiwania doktoratu z medycyny, Drew został pracownikiem prestiżowego szpitala Presbyterian Hospital na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Zajmował się przechowywaniem i dystrybucją krwi, w tym rozdzielaniem jej składników, a swoje ustalenia zastosował w eksperymentalnym banku krwi w szpitalu. Jego rewolucyjna praca doprowadziła do odkrycia metod bezpiecznego i skutecznego przetwarzania i konserwacji krwi oraz zalecenia, aby szpitale tworzyły własne banki krwi. Następnie Drew kierował kampanią Krew dla Wielkiej Brytanii w 1940 r., w ramach której pomyślnie wysłano za granicę bardzo potrzebne osocze – porcję krwi niezawierającą komórek i starczającą na dłużej. Wkrótce potem, gdy Stany Zjednoczone przygotowywały się do przystąpienia do II wojny światowej, wykorzystał to doświadczenie do zorganizowania pierwszego amerykańskiego krajowego banku krwi. Jego odkrycia i przywództwo uratowały życie niezliczonej liczbie osób.

Wojenny plakat wyprodukowany w 1945 roku przez Amerykański Czerwony Krzyż zachęca do oddawania krwi. Zdjęcie: Bill Waterson/ Alamy

Droga do medycyny

Drew urodził się 3 czerwca 1904 roku w odizolowanym Waszyngtonie, w rodzinie rodziców z klasy średniej, którzy kładli nacisk na edukację i odpowiedzialność. Drew, najstarszy z pięciorga dzieci, już w młodym wieku wykazał się dojrzałością i pomysłowością. W wieku 12 lat sprzedawał gazety na rogu ulicy. W wieku 13 lat pracowało dla niego sześciu dziennikarzy. Uczęszczał do Paul Laurence Dunbar High School, uznanej w całym kraju szkoły średniej w mieście. Uważano go za bystrego, ale bardziej wyróżniał się w sporcie niż w nauce, uprawiając cztery dyscypliny sportowe. Po ukończeniu studiów w 1922 r. uczęszczał do Amherst College w Massachusetts w ramach stypendium sportowego, gdzie był jednym z zaledwie 13 czarnoskórych uczniów w 600-osobowej klasie. On i jego czarnoskórzy koledzy z drużyny regularnie spotykali się z wrogością ze strony przeciwnych drużyn i odmawiano im obsługi w restauracjach, gdy podróżował na mecze. Drew’owi odmówiono także zostania kapitanem drużyny piłkarskiej na ostatnim roku studiów ze względu na rasę, mimo że był najlepszym sportowcem w szkole. Jako student Drew zainteresował się medycyną i profesor biologii zachęcił go do kontynuowania tej nauki. Zanim Drew ukończył szkołę w 1926 roku, wiedział, że chce studiować w szkole medycznej. Aby sobie na to pozwolić, przez następne dwa lata pracował jako dyrektor sportowy oraz nauczyciel biologii i chemii w Morgan College w Baltimore w stanie Maryland. Wybierając szkołę medyczną, rasa ograniczała możliwości Drew’a. Większość czarnoskórych studentów medycyny studiowała wówczas na Uniwersytecie Howarda w Waszyngtonie lub Meharry Medical College w Nashville w stanie Tennessee. Drew został odrzucony ze swojego pierwszego wyboru, Howarda, i został przyjęty, ale odroczony na Uniwersytet Harvarda, na który każdego roku przyjmowało tylko kilku studentów innych niż białych. Nie mogąc się doczekać rozpoczęcia, Drew zdecydował się studiować na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu McGill w Montrealu w Kanadzie. W 1933 roku ukończył studia na drugim miejscu w swojej klasie liczącej 137 uczniów.

Pogłoski o jego śmierci

Charles Drew sfotografowany w swoim laboratorium na Uniwersytecie Howarda w 1945 roku. Zdjęcie: dzięki uprzejmości Centrum Badawczego Moorland-Spingarn, Archiwa Uniwersytetu Howarda

Drew doznał poważnych obrażeń w wypadku samochodowym 1 kwietnia 1950 roku niedaleko Burlington w Karolinie Północnej. Lekarze ze szpitala Alamance General Hospital, oddzielnej placówki dla białych ludzi, zaopiekowali się Drew’em, ale był on zbyt poważnie ranny, aby przeżyć. Wkrótce po jego śmierci rozeszła się pogłoska, że Drew zmarł, ponieważ szpital odmówił leczenia. Świadkowie w szpitalu, osoby, które przeżyły wypadek, jego rodzina i inne osoby wielokrotnie dyskredytowały te twierdzenia. Miejska legenda wciąż istnieje, ponieważ w tamtych czasach Afroamerykanom często odmawiano leczenia w białych szpitalach.

Medycyna transfuzyjna

Po ukończeniu studiów Drew odbył staż i rezydenturę chirurgiczną w szpitalu ogólnym w Montrealu, gdzie narodziło się jego zainteresowanie transfuzjologią. Transfuzje krwi stały się powszechnie stosowane 30 lat wcześniej wraz z odkryciem czterech podstawowych grup antygenów grup krwi: A, B, AB i 0. Drew wrócił do Waszyngtonu i wykładał patologię w Howard University College of Medicine. Był także instruktorem chirurgii i głównym rezydentem chirurgii w Szpitalu Wyzwoleńców. W 1938 Drew rozpoczął studia podyplomowe na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku i otrzymał prestiżowe stypendium w Presbyterian Hospital. Studiował pod kierunkiem Johna Scuddera, któremu przyznano fundusze na założenie eksperymentalnego banku krwi w celu badania przechowywania i dystrybucji krwi. Współpraca Drew ze Scudderem stała się podstawą jego rozprawy z 1940 r. Zbankowana krew: badanie dotyczące konserwacji krwi, w której przedstawił swoje odkrycia dotyczące długoterminowego przechowywania osocza. Scudder nazwał tezę Drew’a „arcydziełem”. Stanowiłoby to podstawę dla przyszłych najważniejszych innowacji Drew.

Przełomowa teza Drew’a opowiadała się za postępem, który dziś wydaje się zwyczajny. W swoim artykule z 1940 roku, którego strona tytułowa jest pokazana, argumentował, że banki krwi będą tak cenne dla pacjentów, że ,,powinny stać się częścią służby szpitalnej’’. Zdjęcie: dzięki uprzejmości Centrum Badawczego Moorland-Springarn, Archiwa Uniwersytetu Howarda

Potrzeby wojenne

Gdy Drew kończył studia na Uniwersytecie Columbia, w Europie wybuchła II wojna światowa. Wielka Brytania prosiła Stany Zjednoczone o rozpaczliwie potrzebną plazmę, aby pomóc ofiarom Blitz. Biorąc pod uwagę jego wiedzę, Drew został wybrany na dyrektora medycznej kampanii Krew dla Wielkiej Brytanii. Wykorzystując bank krwi szpitala Presbyterian Hospital jako szablon, Drew ustalił jednolite procedury i standardy pobierania krwi i przetwarzania osocza z dziewięciu nowojorskich szpitali oraz bezpiecznego wysyłania osocza za granicę. W ramach pięciomiesięcznej kampanii zebrano datki od 15 000 Amerykanów i uznano ją za sukces. Wraz ze wzrostem prawdopodobieństwa wciągnięcia narodu w wojnę Stany Zjednoczone chciały wykorzystać to, czego Drew nauczył się podczas kampanii. Został zatrudniony jako zastępca dyrektora trzymiesięcznego programu pilotażowego mającego na celu masową produkcję suszonego osocza w Nowym Jorku, które stało się wzorem dla pierwszego banku krwi Czerwonego Krzyża. Jego innowacje w ramach tego programu obejmowały mobilne stacje krwiodawstwa, zwane później mobilnymi krwiodawcami.

Wybieram mobilność

Zdjęcie: Moussa 81/ Getty Images

Oddawanie krwi jest teraz tak łatwe, że może odbywać się niemal wszędzie, dzięki mobilnym jednostkom krwiodawstwa, lepiej znanym jako pojazdy krwionośne. Kiedy Charles Drew wynalazł je w 1941 roku, nazwano je „samodzielnymi centrami zbiórki na specjalnie zbudowanych ciężarówkach”. Podczas II wojny światowej używano ich 63 w ramach ogólnokrajowej zbiórki krwi. Do końca wojny około 6,7 miliona amerykańskich ochotników oddało ponad 13 milionów litrów krwi.

Jak na ironię, Drew’owi początkowo zabroniono udziału w stworzonym przez siebie programie, ponieważ wojsko amerykańskie odmówiło Czerwonemu Krzyżowi przyjmowania darowizn od czarnoskórych Amerykanów. Po protestach czarnej prasy i NAACP w 1942 r. zmieniono politykę, zezwalając ciemnoskórym osobom na oddawanie krwi, ale nadal wymagała ona segregacji całej krwi. Określając tę politykę jako nienaukową i obraźliwą, Drew zrezygnował ze stanowiska w 1942 r. „Zasadniczo niewłaściwe jest, aby jakikolwiek wielki naród umyślnie dyskryminował tak dużą grupę swego narodu” – stwierdził później. „Można całkiem zgodnie z prawdą powiedzieć, że na polach bitew nikt nie jest zbytnio zainteresowany tym, skąd pochodzi plazma, gdy ktoś zostaje ranny… Szkoda, że taka wartościowa i naukowa praca została udaremniona przez taką głupotę”.

Największy wkład

Drew wrócił na Uniwersytet Howarda jako główny chirurg w szpitalu Freedmen's Hospital, gdzie był mentorem nowego pokolenia studentów medycyny i mieszkańców, prowadząc kampanię przeciwko wykluczeniu czarnoskórych lekarzy z lokalnych towarzystw medycznych, organizacji specjalizujących się w medycynie i Amerykańskiego Stowarzyszenia Medycznego. Za swój największy wkład w medycynę uważał szkolenie młodych ciemnoskórych chirurgów.

Charles Drew, ośrodek, uczy stażystów i rezydentów w 1947 r. w szpitalu Freedmen's Hospital, dziś Howard University Hospital w Waszyngtonie. Zdjęcie: dzięki uprzejmości Centrum Badawczego Moorland-Springarn, Archiwa Uniwersytetu Howarda

Drew nadal był docenianą osobą za swoje osiągnięcia, ale jego życie zostało tragicznie przerwane we wczesnych godzinach porannych 1 kwietnia 1950 roku, gdy miał zaledwie 45 lat. Drew jechał na konferencję medyczną w Alabamie, kiedy zasnął za kierownicą w pobliżu Burlington w Północnej Karolinie. Samochód przewrócił się kilka razy, pozostawiając Drew z obrażeniami zagrażającymi życiu. Został przewieziony do lokalnego szpitala, który miał oddzielne oddziały, ale wspólną izbę przyjęć. Trzej biali lekarze przeprowadzili Drew transfuzję i skonsultowali się z lekarzami z pobliskiego Centrum Medycznego Uniwersytetu Duke, próbując uratować mu życie, ale jego obrażenia były zbyt poważne, aby je leczyć. W listopadzie 1950 roku, siedem miesięcy po jego śmierci, Amerykański Czerwony Krzyż ogłosił, że pominie oznaczenie rasowe wymagane niegdyś od dawców krwi.