Skandynawowie przybyli do Brytanii na długo przed Wikingami i Anglosasami

Rzymianin o skandynawskim pochodzeniu żył w Brytanii między 100 a 300 rokiem n.e., na długo przed przybyciem Anglosasów lub Wikingów. Ilustracja: Chronicle/Alamy

Skandynawowie byli w Brytanii na długo przed pojawieniem się Anglosasów lub Wikingów, odkryli badacze po zbadaniu genetyki starożytnego Rzymianina pochowanego w Yorku.Przybycie Anglosasów spowodowało napływ Skandynawów do starożytnej Brytanii w V wieku, a pierwszy duży najazd Wikingów – którego celem był klasztor w Lindisfarne – miał miejsce w 793 r. n.e.

Jednak badacze badający mężczyznę, którego uważano za rzymskiego żołnierza – a może nawet gladiatora – żyjącego między II a IV wiekiem, odkryli, że 25% jego przodków pochodziło ze Skandynawii. „Przodkowie, o których myśleliśmy, że przybyli z Anglosasami, być może w niektórych częściach już tam byli” — powiedział dr Leo Speidel, pierwszy autor badania i kierownik grupy w Riken, krajowym instytucie badań naukowych w Japonii.  

Odkrycie jest częścią szerokiej skali badania, które przyjęło nowe podejście do analizy starożytnego DNA, rzucając nowe światło na migracje w Europie w pierwszym tysiącleciu.

Dr Pontus Skoglund, współautor badania z Francis Crick Institute w Londynie, powiedział, że większość historii eksplorowanej w badaniu została spisana przez Rzymian na temat innych grup ludzi. „Istnieje pewna ilość informacji historycznych, ale i tak wiele rzeczy jest pozostawionych w ciemności” — powiedział.

Podczas gdy postęp w ekstrakcji i analizie starożytnego DNA pozwolił badaczom zbadać mieszanie się bardzo różnych grup – takich jak neandertalczycy i współcześni ludzie, a nawet mieszanie się współczesnych populacji – podejście to jest trudniejsze w przypadku grup, które są bardzo podobne genetycznie, takich jak populacje, które żyły w różnych częściach Europy w pierwszym tysiącleciu.

W artykule w czasopiśmie Nature, Speidel oraz jego współpracownicy opisują, w jaki sposób opracowali nowe podejście do rozwiązania tego problemu. Zamiast brać pod uwagę wszystkie różnice genetyczne między populacjami, nowa metoda koncentruje się na stosunkowo niedawnych mutacjach w genomach – powstałych na przykład w ciągu ostatnich 30 000 lat – co umożliwia dokładniejsze zbadanie relacji między genetycznie podobnymi populacjami.

 „Kiedy zobaczyliśmy, że to działa, otworzył się przed nami niesamowity horyzont, dzięki któremu możemy odpowiedzieć na nowe pytania” – powiedział Skoglund.

Zespół zastosował swoje nowe podejście do ponad 1500 genomów ludzi, którzy żyli w Europie w pierwszym tysiącleciu. Wśród innych odkryć, zespół był w stanie rzucić nowe światło na migrację grup germańskich na początku pierwszego tysiąclecia, ujawniając co najmniej dwie fale migracji z północnych Niemiec lub Skandynawii do zachodniej, centralnej i wschodniej Europy.

Jednak zespół był zaskoczony, znajdując dowody na późniejszą migrację w przeciwnym kierunku. „Odkryliśmy tę wcześniej nieznaną migrację do Skandynawii około 500 do 800 n.e., która całkowicie zmienia skład genetyczny w epoce wikingów w Skandynawii” — powiedział Speidel.

„Wcześniej ludzie zauważyli, że byli stosunkowo zróżnicowani, ale trudno było stwierdzić dlaczego. Głównym wyjaśnieniem było to, że ci wikingowie udali się w różne miejsca, a następnie przywieźli z powrotem ludzi”.

Badanie analizuje również ekspansję wikingów ze Skandynawii, a wśród najważniejszych wydarzeń znalazło się odkrycie, że wiele osób znalezionych w dwóch masowych grobach z późnej epoki wikingów w Wielkiej Brytanii miało skład genetyczny typowy dla wikingów z południowej Skandynawii — co sugeruje, że mogli to być wikingowie, których spotkał lepki koniec.

Choć nowe podejście może kwestionować, wspierać lub dodawać szczegóły do ​​historycznych zapisów – a nawet przysparzać nowości – badacze twierdzą, że oferuje ono również szansę na zbadanie życia i ruchów osób pominiętych w historii pisanej, źródle często bardziej stronniczym niż szczątki ludzkie. „Polega to na tym, że możemy teraz poznawać ich historię za pomocą starożytnego DNA” – powiedział Speidel.