Starożytna skamielina polarnego gada morskiego jest najstarszą znalezioną na półkuli południowej

Zdjęcie The Washington Post / Contributor Getty Images

Gady po raz pierwszy wtargnęły do mórz po katastrofalnym masowym wymieraniu, które zdewastowało ekosystemy morskie i utorowało drogę do początku Ery Dinozaurów prawie 252 mln lat temu. Dowody na ten kamień milowy ewolucji zostały odkryte tylko w kilku miejscach na świecie: na arktycznej wyspie Spitsbergen, w północno-zachodniej Ameryce Północnej oraz południowo-zachodnich Chinach. Chociaż reprezentowany jest tylko przez pojedynczy kręg, który został wydobyty z głazu w korycie strumienia u podnóża góry Harper na Wyspie Południowej Nowej Zelandii – to odkrycie rzuciło nowe światło na nieznany wcześniej zapis wczesnych gadów morskich z półkuli południowej.

Gady rządziły morzami przez miliony lat, zanim dinozaury zdominowały lądy. Najbardziej zróżnicowaną, a także geologicznie najdłużej żyjącą grupą były zauropterygi, z historią ewolucji obejmującą ponad 180 mln lat. Ta grupa obejmowała plezjozaury z długą szyją, które przypominały popularny wizerunek potwora z Loch Ness. Nodozaury były dalekimi poprzednikami plezjozaurów. Mogły osiągnąć długość do siedmiu metrów i pływać przy użyciu czterech kończyn przypominających wiosła. Nodozaury miały spłaszczone czaszki z siatką smukłych stożkowatych zębów, które służyły do łapania ryb oraz kałamarnic.

Nowozelandzki nodozaur został odkryty podczas badań geologicznych w 1978 roku, ale jego znaczenie nie zostało w pełni docenione, dopóki paleontolodzy ze Szwecji, Norwegii, Nowej Zelandii, Australii i Timoru Wschodniego nie połączyli swojej wiedzy, aby zbadać oraz przeanalizować kręg, ale również inne powiązane skamieniałości.

„Nodozaur znaleziony w Nowej Zelandii jest o ponad 40 mln lat starszy niż najstarsze znane wcześniej skamieniałości zauropterygów z półkuli południowej. Pokazujemy, że te starożytne gady morskie żyły w płytkim środowisku przybrzeżnym rojącym się od stworzeń morskich w obrębie ówczesnego południowego okręgu polarnego” wyjaśnia dr Benjamin Kear z The Museum of Evolution na Uniwersytecie w Uppsali, główny autor badania.

Najstarsze skamieniałości nodozaurów mają około 248 mln lat i zostały znalezione wzdłuż starożytnego północnego pasa niskich szerokości geograficznych, który rozciągał się od odległych północno-wschodnich do północno-zachodnich krańców superoceanu Panthalassa. Pochodzenie, rozmieszczenie i czas, w którym nodozaury dotarły do tych odległych obszarów, są nadal przedmiotem dyskusji. Niektóre teorie sugerują, że albo migrowały wzdłuż północnych wybrzeży polarnych, albo płynęły śródlądowymi drogami morskimi, albo wykorzystywały prądy do przekraczania super-oceanu Panthalassa.

Nowa skamieniałość nodozaura z Nowej Zelandii obaliła te długoletnie hipotezy.

„Korzystając ze skalibrowanego czasowo modelu ewolucyjnego globalnego rozmieszczenia sauropterygów, pokazujemy, że nodozaury powstały w pobliżu równika, a następnie szybko rozprzestrzeniły się zarówno na północ, jak i na południe w tym samym czasie, gdy złożone ekosystemy morskie zostały przywrócone po kataklizmie masowego wymierania, który zapoczątkował erę dinozaurów” mówi Kear.

„Początek epoki dinozaurów charakteryzował się ekstremalnym globalnym ociepleniem, które pozwoliło tym gadom morskim rozwijać się na biegunie południowym. Sugeruje to również, że starożytne regiony polarne były prawdopodobną trasą ich najwcześniejszych globalnych migracji, podobnie jak epickie podróże transoceaniczne podejmowane przez dzisiejsze wieloryby. Niewątpliwie istnieje więcej skamieniałych szczątków dawno wymarłych potworów morskich, które czekają na odkrycie w Nowej Zelandii i innych miejscach na półkuli południowej” mówi Kear.

Skamieniałość nodozaura z Nowej Zelandii jest przechowywana w National Palaeontological Collection w GNS Science w Nowej Zelandii.